اشعار منسوب به امّ البنین
اشعار مشهوری است که به امّ البنین نسبت داده می‌شود و شیخ عباس قمّی هم در منتهی‌الآمال، مفاتیح الجنان و سفینة البحار آن را نقل کرده و در نفس المهموم تصریح نموده که مصدر او «ابصار العین فی انصار الحسین» است. شیخ محمّد سماوی در این کتاب می‌نویسد:
«... و أنا أسترق جدّا من رثاء أمّه فاطمة أمّ البنین الذی أنشده أبو الحسن الأخفش فی شرح الکامل -و قد کانت تخرج إلى البقیع فی کلّ یوم ترثیه و تحمل ولده عبید اللّه فیجتمع لسماع رثائها أهل المدینة و فیهم مروان بن الحکم فیبکون لشجی الندبة- قولها رضی اللّه عنها:
یا من رأى العبّاس کرّ على جماهیر النقد
و وراه من أبناء حیدر کل لیث ذی لبد
أنبئت أنّ ابنی أصیب برأسه مقطوع ید
ویلی على شبلی أما ل برأسه ضرب العمد
لو کان سیفک فی ید یک لما دنا منه أحد
و قولها:
لا تدعونّی ویک أمّ البنین تذکّرینی بلیوث العرین
کانت بنون لی أدعى بهم و الیوم أصبحت و لا من بنین
أربعة مثل نسور الربى قد واصلوا الموت بقطع الوتین
تنازع الخرصان أشلائهم فکلهم أمسى صریعا طعین
یا لیت شعری أ کما أخبروا بأنّ عبّاسا قطیع الیمین» (إبصار العین فی انصار الحسین، ص64، نشر دانشگاه شهید محلّاتی)
ظاهراً این اشعار نخستین بار در همین کتاب عرضه و به شیعیان شناسانده شده است. گر چه «ابوالحسن علی بن سلیمان الاخفش» راوی کتاب «الکامل فی اللغة و الادب» اثر استادش «ابوالعبّاس محمد بن یزید المبرّد» است و بر آن تعلیقاتی نیز دارد؛ امّا شرح مستقلّی از او بر این کتاب نیافتم. در کتاب الکامل و تعلیقات اخفش نیز چنین اشعاری یافت نمی‌شود.
سیّد عبدالرّزّاق مقرّم درباره این اشعار مطلبی از شیخ محمّد سماوی نقل کرده که بسیار درخور توجّه است:
«... و شرح الکامل المنسوب للأخفش لم أجد واحدا من أرباب التراجم ناصا علیه مع فحصی الکثیر لتراجم کل من سمّی بالأخفش. و أما الشیخ السماوی فکثیرا ما سألته عن مصدر هذا الشرح فلم أجد منه إلا السکوت، و قد صارحته بمعتقدی فی کون الأبیات له و أراد تمشیة الکلام بهذا البیان فعلى المولى سبحانه أجره ...!» (مقتل الحسین، صص355و 356، بیروت، مؤسسة الخرسان، 1426 ه.ق)
