1. بحث ما با شاگرد تبریزیان ربطی به تفویض نداشت. شاگرد تبریزیان این جمله را به عنوان حدیث نقل کرد، ما گفتیم منبعش را بیاورید. دو حدیث بی ربط آورد و توضیح دادیم که این جمله حدیث نیست و در منابع نیامده است. در منابع آن چه آمده همان مضمونی است که از چند منبع نقل کردیم.
در پایان مطلب فقط اشاره کردم که کسان دیگری هم این جمله را برای اثبات تفویض به امام صادق ع نسبت داده اند و این خارج از بحث ما با شاگرد تبریزیان بود.
روشن تر عرض کنم ایشان مدعی بود ملاک ایمان، تعبد به طب اسلامی است و به این روایت استناد کرد. از ایشان خواسته شد منبع روایت را ذکر کند ولی نتوانست و به جای این حدیث ادعایی، دو حدیث درباره دعا فرستاد.
2. درباره مبانی طب، فعلاً بنای بحث ندارم، چنان که صاحب نظر هم نیستم.
3. درباره غلو مطالبی در همین وبلاگ هست ولی خاص تعریف تفویض و حدود آن یادم نیست مطلبی گذاشته باشم ولی در این جا توضیحات بسیار خوب علامه مجلسی را خدمت شما می فرستم:
بحار الأنوار (ط - بیروت) ؛ ج25 ؛ ص347-350
و أما التفویض فیطلق على معان بعضها منفی عنهم ع و بعضها
مثبت لهم
فالأول التفویض فی الخلق و الرزق و التربیة و الإماتة و الإحیاء فإن قوما
قالوا إن الله تعالى خلقهم و فوض إلیهم أمر الخلق فهم یخلقون و یرزقون و یمیتون و
یحیون و هذا الکلام یحتمل وجهین.
أحدهما أن یقال إنهم یفعلون جمیع ذلک بقدرتهم و إرادتهم و
هم الفاعلون حقیقة و هذا کفر صریح دلت على استحالته الأدلة العقلیة و النقلیة و لا
یستریب عاقل فی کفر من قال به.
و ثانیهما أن الله تعالى یفعل ذلک مقارنا لإرادتهم کشق
القمر و إحیاء الموتى و قلب العصا حیة و غیر ذلک من المعجزات فإن جمیع ذلک إنما
تحصل بقدرته تعالى مقارنا لإرادتهم لظهور صدقهم فلا یأبى العقل عن أن یکون الله
تعالى خلقهم و أکملهم و ألهمهم ما یصلح فی نظام العالم ثم خلق کل شیء مقارنا
لإرادتهم و مشیتهم.
و هذا و إن کان العقل لا یعارضه کفاحا لکن الأخبار السالفة
تمنع من القول به فیما عدا المعجزات ظاهرا بل صراحا مع أن القول به قول بما لا
یعلم إذ لم یرد ذلک فی الأخبار المعتبرة فیما نعلم
و ما ورد من الأخبار الدالة على ذلک کخطبة البیان و أمثالها
فلم یوجد إلا فی کتب الغلاة و أشباههم مع أنه یحتمل أن یکون المراد کونهم علة
غائیة لإیجاد جمیع المکونات و أنه تعالى جعلهم مطاعین فی الأرضین و السماوات و
یطیعهم بإذن الله تعالى کل شیء حتى الجمادات و أنهم إذا شاءوا أمرا لا یرد الله
مشیتهم و لکنهم لا یشاءون إلا أن یشاء الله.
و أما ما ورد من الأخبار فی نزول الملائکة و الروح لکل أمر
إلیهم و أنه لا ینزل ملک من السماء لأمر إلا بدأ بهم فلیس ذلک لمدخلیتهم فی ذلک و
لا الاستشارة بهم بل لَهُ الْخَلْقُ وَ الْأَمْرُ تعالى شأنه و لیس ذلک إلا
لتشریفهم و إکرامهم و إظهار رفعة مقامهم.
الثانی التفویض فی أمر الدین و هذا أیضا یحتمل وجهین.
أحدهما أن یکون الله تعالى فوض إلى النبی و الأئمة ع عموما
أن یحلوا ما شاءوا و یحرموا ما شاءوا من غیر وحی و إلهام أو یغیروا ما أوحی إلیهم
بآرائهم و هذا باطل لا یقول به عاقل فإن النبی ص کان ینتظر الوحی أیاما کثیرة
لجواب سائل و لا یجیبه من عنده و قد قال تعالى وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى إِنْ
هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحى و ثانیهما أنه
تعالى لما أکمل نبیه ص بحیث لم یکن یختار من الأمور شیئا إلا ما یوافق الحق و
الصواب و لا یحل بباله ما یخالف مشیته تعالى فی کل باب فوض إلیه تعیین بعض الأمور
کالزیادة فی الصلاة و تعیین النوافل فی الصلاة و الصوم و طعمة الجد و غیر ذلک مما
مضى و سیأتی إظهارا لشرفه و کرامته عنده و لم یکن أصل التعیین إلا بالوحی و لم یکن
الاختیار إلا بإلهام ثم کان یؤکد ما اختاره ص بالوحی و لا فساد فی ذلک عقلا و قد
دلت النصوص المستفیضة علیه مما تقدم فی هذا الباب و فی أبواب فضائل نبینا ص من
المجلد السادس.
و لعل الصدوق رحمه الله أیضا إنما نفى المعنى الأول حیث قال
فی الفقیه و قد فوض الله عز و جل إلى نبیه ص أمر دینه و لم یفوض إلیه تعدی حدوده و
أیضا هو رحمه الله قد روى کثیرا من أخبار التفویض فی کتبه و لم یتعرض لتأویلها.
الثالث تفویض أمور الخلق إلیهم من سیاستهم و تأدیبهم و
تکمیلهم و تعلیمهم و أمر الخلق بإطاعتهم فیما أحبوا و کرهوا و فیما علموا جهة
المصلحة فیه و ما یعلموا و هذا حق لقوله تعالى ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ
وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا و غیر
ذلک من الآیات و الأخبار
وَ عَلَیْهِ یُحْمَلُ قَوْلُهُمْ ع نَحْنُ الْمُحَلِّلُونَ
حَلَالَهُ وَ الْمُحَرِّمُونَ حَرَامَهُ أَیْ بَیَانُهُمَا عَلَیْنَا وَ یَجِبُ
عَلَى النَّاسِ الرُّجُوعُ فِیهِمَا إِلَیْنَا وَ بِهَذَا الْوَجْهِ وَرَدَ خَبَرُ
أَبِی إِسْحَاقَ وَ الْمِیثَمِیِّ.
الرابع تفویض بیان العلوم و الأحکام بما رأوا المصلحة فیها بسبب اختلاف عقولهم أو بسبب
التقیة فیفتون بعض الناس بالواقع من الأحکام و بعضهم بالتقیة و یبینون تفسیر
الآیات و تأویلها و بیان المعارف بحسب ما یحتمل عقل کل سائل و لهم أن یبینوا و لهم
أن یسکتوا
کَمَا وَرَدَ فِی أَخْبَارٍ کَثِیرَةٍ عَلَیْکُمُ
الْمَسْأَلَةُ وَ لَیْسَ عَلَیْنَا الْجَوَابُ.
کل ذلک بحسب ما یریهم الله من مصالح الوقت کما ورد فی خبر
ابن أشیم و غیره و هو أحد معانی خبر محمد بن سنان فی تأویل قوله تعالى لِتَحْکُمَ
بَیْنَ النَّاسِ بِما أَراکَ اللَّهُ و
لعل تخصیصه بالنبی ص و الأئمة ع لعدم تیسر هذه التوسعة لسائر الأنبیاء و الأوصیاء
ع بل کانوا مکلفین بعدم التقیة فی بعض الموارد و إن أصابهم الضرر و التفویض بهذا
المعنى أیضا ثابت حق بالأخبار المستفیضة.
الخامس الاختیار فی أن یحکموا بظاهر الشریعة أو بعلمهم و
بما یلهمهم الله من الواقع و مخ الحق فی کل واقعة و هذا أظهر محامل خبر ابن سنان و
علیه أیضا دلت الأخبار.
السادس التفویض فی العطاء فإن الله تعالى خلق لهم الأرض و
ما فیها و جعل لهم الأنفال و الخمس و الصفایا و غیرها فلهم أن یعطوا ما شاءوا و
یمنعوا ما شاءوا کما مر فی خبر الثمالی و سیأتی فی مواضعه و إذا أحطت خبرا بما
ذکرنا من معانی التفویض سهل علیک فهم الأخبار الواردة فیه و عرفت ضعف قول من نفى
التفویض مطلقا و لما یحط بمعانیه.
سلام برادر عزیز
ظاهرا اصلا متوجه منظور شاگرد آیت الله تبریزیان نشدی. مطلب درباره دعا نیست.
منظورش اینه که کسی که شأنی از شؤون هستی خود را از دایره ربوبیت و شرع مقدس خارج میکنه ایمان کامل نداره. یعنی مثلا در احکام عبادی و معاملاتی از شرع خداوند تبعیت میکنه در امور تغذیه و درمان از پزشکی ماتریالیستی.
تفویض هم در صورتی که قائل به استقلال باشه شرک است وإلا خیــــر. چه در امور تکوین باشه چه تشریع.
برای درک این مطلب زیارت جامعه بسیار واضح است سندش هم صحیح است.