که وقت مرگ می‌آیی و مرگ شیرین است

... که وقت مرگ می‌آیی و مرگ شیرین است

ابو بِشر دولابی (م 310ق) روایت کرده است:
حدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِیُّ مُطَیَّنٌ قَالَ: حَدَّثَنَا طَاهِرُ بْنُ أَبِی أَحْمَدَ قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِی قَالَ: حَدَّثَنَا عَمِّی ‌الْفُضَیْلُ ‌بْنُ ‌الزُّبَیْرِ، قَالَ: أَخْبَرَنِی أَبُو عُمَرَ الْبَزَّارُ، قَالَ: سَمِعْتُ الشَّعْبِیَّ یَقُولُ: حَدَّثَنِی الْحَارِثُ، وَکَانَ وَاللَّهِ کَذَّابًا قَالَ: سَمِعْتُ عَلِیًّا عَلَیْهِ السَّلَامُ یَقُولُ: «لَا یَمُوتُ رَجُلٌ یُبْغِضُنِی حَتَّى یَرَانِی حَیْثُ یُبْغِضُ أَنْ یَرَانِیَ، وَلَا یَمُوتُ رَجُلٌ یُحِبُّنِی حَتَّى یَرَانِی حَیْثُ یُحِبُّ أَنْ یَرَانِیَ» (الکنى و الاسماء، ج2، ص773)

ابو عمر بزّاز گفت: شنیدم که شعبی می‌گفت: حارث به من گفت -و به خدا سوگند دروغگو بود- که شنیدم علی -علیه السّلام- می‌فرمود: کسی که مرا دشمن دارد نمی‌میرد تا مرا در جایگاهی که دوست ندارد، ببیند و کسی که مرا دوست دارد نمی‌میرد تا مرا در جایگاهی که دوست دارد، ببیند.

همین حدیث را ابو جعفر عقیلی (م 322ق) تا «کذّاباً» روایت کرده و متن آن را نیاورده است! (الضعفاء الکبیر، ج1، ص208) ابو عمرو کشّی (نیمه اول قرن 4ق) این حدیث را با سندِ شیعی دیگری از فضیل بن زبیر الرسّان و با جزئیات بیشتر روایت کرده است. (رجال الکشی، ص88)

انتسابِ این حدیث به شعبی (م 104ق) و حارث اعور (م 65ق) ثابت است؛ زیرا راویانِ متأخّر عامی انگیزه‌ای برای جعل و نسبت دادن به راویانِ شیعی نداشته‌اند و راویانِ متقدّم شیعی نیز اگر آن را جعل کرده بودند، دلیلی نداشت که تکذیب آن را از زبان شعبی جعل کنند! گذشته از این که این حدیث از حارث مشهور است و در منابع شیعه به طرق دیگری هم از او روایت شده است. طبعاً تکذیب شعبی بر اساس تعصّب و دشمنی بوده و ارزشی ندارد؛ چنان که این انگیزه در روایت کشّی روشن‌تر بیان شده است.

@alasar_1